Balanslaşdırılmış (tarazlaşdırılmış) portfel

Matched book Maliyyə qurumunun aktivlərinin portfeli ilə öhdəliklərinin (passıvlərinin) portfelinin strukturlarının müddətlərinə görə üst-üstə düşdüyü vəziyyət. Məsələn, bankın aktivlərinin və öhdəliklərinin məbləğlərinə və müddətlərinə görə uzlaşdırılması.
Balansarxası hesab
Balanslaşdırma (tutuşdurma)
OBASTAN VİKİ
Portfel
Maliyyədə Portfel (ing. portfolio) — hüquqi və fiziki şəxslərin investisiya məcmusu. İnvestisiya portfeli real və ya maliyyə investisiyalarının məcmusudur. Dar mənada, bu, bir investora məxsus olan və bütövlükdə idarə olunan müxtəlif növ, müxtəlif müddətlər və müxtəlif likvidlik dərəcələri olan qiymətli kağızlar toplusudur. Aktivlərin hər bir növünün nisbətinin dominant olmadığı investisiya portfeli diversifikasiya edilmiş adlanır (bax: diversifikasiya). Belə bir portfel eyni gəlirlilik sırasına malik bir qiymətli kağızla müqayisədə daha aşağı risk dərəcəsinə malikdir. İnvestisiya portfellərini aqressiv - yüksək gəlirli və yüksək risk səviyyəsinə malik aktivlərdən formalaşan, eləcə də strukturu bazar indeksinin strukturu ilə üst-üstə düşən passivlərə bölmək olar. Portfelin iki əsas xüsusiyyəti riskliliyi xarakterizə edən beta dəyəri və gəlirlilik göstəricisidir. Portfel növü portfelin formalaşması vəzifələri və ya portfelə daxil olan qiymətli kağızların növləri baxımından portfelin ümumiləşdirilmiş təsviridir. Praktikada aşağıdakı təsnifat mövcuddur: Artım portfeli bazarda bazar dəyəri sürətlə artan səhmlərə yönəlib.
Portfel investisiyaları
Portfel investisiyaları — qiymətli kağızlar portfeli şəklində formalaşan qiymətli kağızlara investisiyalar. Portfel investisiyaları şirkətin səhmləri, istiqrazları kimi qiymətli kağızlara passiv sahibliyi ifadə edir və investorun qiymətli kağızları buraxan müəssisənin operativ idarə edilməsində iştirakını təmin etmir. Yüzilliklər ərzində qiymətli kağızlarla ticarət müstəsna olaraq daxili iqtisadi fenomen hesab edilirdi. Belə ki, qiymətli kağızın emitenti və investoru bir ölkədə yerləşirdi. Hökumətlər, özəl müəssisələr qiymətli kağızları çoxdan buraxmağa başlasalar da onlar xarici investorların diqqətini nisbətən yaxın zamanlarda cəlb ediblər. 1990-cı illərin əvvəllərindən etibarən beynəlxalq portfel investisiyalarının görünməmiş artımı qeydə alınmağa balşanmışdır. Əgər 1990-cı ilin sonuna qiymətli kağızlarla beynəlxalq əməliyyatlar ən inkişaf etmiş ölkələrin ÜDM-nin 10%-nə bərabər idisə 1990-cı illərin ortalarına bu əməliyyatların həcmi artıq qeyd olunan ölkələrin ÜDM-nə nisbətən 100%-lik səviyyəni keçmişdi. Portfel investisiyaları əsasən özəl sahibkarlığa əsaslanır, lakin dövlətlər də tez-tez xarici qiymətli kağızları əldə edirlər. Portfel investisiyalarının səbəbləri ümumilikdə birbaşa xarici investisiyaları doğuran səbəblərə yaxındır. Lakin burada bir əsas fərqli cəhət xatırladılmalıdır ki, portfel investisiyasının həyata keçirilməsi nəticəsində investor müəssisə üzərində nəzarət hüququnu əldə edə bilmir.
Balanslaşdırılmış büdcə
Balanslaşdırılmış büdcə (büdcənin balanslaşdırılması, balanslaşdırılmış büdcənin tərtib edilməsi; ing. balanced budget) — xərclərin onların maliyyələşmə mənbələrinə kəmiyyət uyğunluğundan (balansında) ibarət olan büdcənin formalaşdırılması və icrası prinsipi. == Tərifi == “Maliyyə-kredit ensiklopedik lüğəti”nə görə büdcə balansı büdcə xərclərinin onların maliyyələşmə mənbələrinə kəmiyyət uyğunluğundan (balansında) ibarət olan büdcənin formalaşması və icrası prinsiplərindən biridir. Büdcə gəlirlərinin (büdcə gəlirlərinin) ümumi dəyəri ilə xərclərin həcmi arasında bərabərliyin əldə olunduğu prinsip. Müvafiq olaraq, büdcə tarazlığının olmaması disbalans yaradır: büdcə xərcləri büdcə gəlirlərini üstələdikdə (büdcə kəsiri yaranır), bu isə büdcənin prinsipcə mümkün olmadığını bildirir; büdcə gəlirləri büdcə xərclərini üstələdikdə (büdcə profisiti yaranır), bu isə büdcə vəsaitlərindən istifadənin ümumi səmərəliliyinin aşağı düşməsi deməkdir. Bir sıra iqtisadçılar balanslaşdırılmış büdcələşdirməni əməliyyat büdcələrinin xüsusiyyətlərini dəyişdirməklə idarə olunan müxtəlif maliyyə göstəriciləri arasında optimal tarazlığın tapılması prosesi kimi müəyyən edirlər. Yalnız gəlirlilik göstəricisinin və ya pul vəsaitlərinin hərəkətinin miqdarının köməyi ilə deyil: birincisi, pul boşluqları və daimi vəsait çatışmazlığı ilə təhdid edir, ikincisi - sərbəst nağd pulun aşkar olması ilə real mənfəətin olmaması. Bəzi iqtisadçılar balanslaşdırılmış büdcəni ümumi xərclərin ümumi gəlirə bərabər olduğu büdcə kimi müəyyən edirlər. == Büdcə balanslaşdırma meyarları == Balanslaşdırılmış büdcə aşağıdakı xüsusiyyətlərə malikdir: pul vəsaitlərinin hərəkəti büdcəsi kəsirsizdir (gəlir xərcləri əhatə edir, investisiya xərcləri kreditlər və borclar hesabına ödənilir, likvidlik ehtiyatı verilir (planlaşdırılmamış ödənişləri ödəmək üçün və daxilolmalarda gözlənilməz gecikmələr olduqda)); kapitalın gəlirliliyi sahiblərin tələblərini ödəyir; maliyyə göstəriciləri məqsədlərə uyğundur. == Balanslaşdırıcı alətlər == Əsas büdcə balanslaşdırma alətləri kimi aşağıdakılar istifadə olunur: dolayı pul vəsaitlərinin hərəkəti büdcəsi; Düpon tənliyi; Mobli matrisi.
Balanslaşdırılmış Göstəricilər Sistemi
Balanslaşdırılmış Göstəricilər Sistemi biznes əməliyyatlarını şirkətin strategiyasına uyğunlaşdıran, şirkətin strateji məqsədlərinə qarşı performansını yoxlayan, daxili və xarici kommunikasiyanı nizamlayan strateji planlama və idarəetmə sistemidir. Harvard Biznes Məktəbindən Robert Kaplan və David Norton tərəfindən 90-cı illərin əvvəllərində hazırlanan sistem şirkətlərin performansının balanslaşdırılmış şəkildə idarə edilməsi üçün ənənəvi maliyyə göstəricilərinə qeyri-maliyyə göstəricilərini əlavə etməyi nəzərdə tutur.
Çoxsahəli Pambıq Əkini Sahələrində Balanslaşdırılmış Yem Bitkiləri (1984)
Çoxsahəli pambıq əkini sahələrində balanslaşdırılmış yem bitkiləri (film, 1984)